Khetarra

Jaarlijks valt er levengevende regen en sneeuw in de Hoge Atlas. Uiteindelijk moet het via allerlei ondergrondse en bovengrondse stromen de dorstige vlakten bereiken. Maar hoe reguleer je deze onregelmatige, seizoengebonden waterstromen? Dadelpalmen bijvoorbeeld zijn gebaat bij een goede waterhuishouding. Na de Grote Arabische veroveringen werd al snel een uit Perzië afkomstig systeem van z.g. Khettara aangelegd. Khettara zijn ondergrondse tunnels waarin het water dat in zand aanwezig is, zich druppelsgewijs verzamelt. Khettara zijn meestal vele kilometers lang. Overal zijn vanaf het aardoppervlak schachten die in verbinding staan met de tunnels. Van daaruit wordt water geput en wordt naar beneden afgedaald om onderhoud te plegen. In de hele oude Khettara zwemmen ook vissen. Belangrijk is dat de hoeveelheid water in de Khettara overeenkomt met de gebruiksbehoefte. Deze balans was vaak vastgelegd in overeenkomsten. Echter met de komst van de Fransen is de hele zaak overhoop gehaald zo is mij jaren geleden in het zuiden van Algerije verteld. De Fransen introduceerden de dieselpomp die, zo dachten ze, beter werkte dan de Khettara omdat ze een groter watervolume ineens leverden en minder onderhoud zouden vergen. Later kwam er ook nog de aanleg van stuwdammen bij en de moderne technieken van diepte boringen. Maar hiermee is ook de zekerheid dat er altijd water voorradig is, verdwenen. Nu zijn alleen nog maar hier en daar werkende Khettara over. Kostbaar drinkwater komt in flessen die overal commercieel verkocht worden. Je vraagt je af welke diepe bronnen daarvoor aangeboord mogen worden en wie de winst ervan opstrijkt. Onderschrift: Boven de Hoge Atlas voltrekt zich een noodweer. (40 Marokko)